Ένα εργαστήριο είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία επιχείρησης/ οργανισμού. Μιλώντας για ποιότητα πολλά πράγματα μπορεί να έρχονται στο μυαλό κάποιου. Όταν πρόκειται όμως για τις υπηρεσίες ενός εργαστηρίου, η πιο σημαντική παράμετρος ποιότητας είναι φυσικά η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων τα οποία εκδίδει. Και για να μην παρεξηγηθώ, σίγουρα είναι σημαντικές και εδώ όλες οι άλλες αρχές του management. Αλλά πόσο μπορεί να σώσει την κατάσταση πιστεύετε ένα εργαστήριο που έχει πολύ καλή για παράδειγμα εξυπηρέτηση, και ευγενέστατο προσωπικό, εάν τα αποτελέσματα τα οποία εκδίδει είναι συστηματικά λάθος; Εφαρμόζοντας ένα σύστημα ποιότητας κατά ISO 9001, το εργαστήριο θα κληθεί λοιπόν να προσδιορίσει ποιες είναι οι παράμετροι ποιότητας που το ενδιαφέρουν και που επηρεάζουν την ποιότητα των αποτελεσμάτων, και πάνω σε αυτές να ορίσει ελέγχους και όρια αποδοχής. Στη συνέχεια εφόσον το επιθυμεί μπορεί να καλέσει ένα Φορέα Πιστοποίησης της επιλογής του ο οποίος θα πιστοποιήσει ότι το εργαστήριο εφαρμόζει ένα σύστημα ποιότητας το οποίο συμμορφώνεται με τις αρχές του ISO 9001.
Όπως όμως είναι γνωστό, η πιστοποίηση αυτή (certification) αφορά τις διαδικασίες που εφαρμόζονται και δεν εξασφαλίζει ότι το εργαστήριο είναι ικανό να εκδίδει σωστά αποτελέσματα. Πως λοιπόν θα μπορούσε να εξασφαλιστεί κάτι τέτοιο; Εδώ έρχεται ο ρόλος της διαπίστευσης (accreditation) η οποία εξετάζει την τεχνική επάρκεια του εργαστηρίου για συγκεκριμένες δοκιμές/ διακριβώσεις/ εξετάσεις. Μεταξύ άλλων με τη διαπίστευση διασφαλίζεται ότι το εργαστήριο χρησιμοποιεί κατάλληλες μεθόδους, κατάλληλο εξοπλισμό και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Τα πρότυπα διαπίστευσης ISO 17025 και ISO 15189 καθώς και το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) και οι διεθνείς φορείς διαπίστευσης συγκεντρώνουν καλές πρακτικές σχετικά με τον έλεγχο των δοκιμών/ διακριβώσεων/ εξετάσεων και τις καθιστούν υποχρεωτικές επιπρόσθετα των απαιτήσεων του ISO 9001 προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι μειώνεται η πιθανότητα να γίνει κάποιο σφάλμα. Επιπλέον, το πεδίο διαπίστευσης, και άρα και οι αντίστοιχοι έλεγχοι και επιθεωρήσεις, είναι αυστηρά καθορισμένα ανά δοκιμή, σε αντίθεση με το πεδίο πιστοποίησης το οποίο μπορεί να είναι αρκετά γενικότερο.
Η διαδικασία για να διαπιστευθεί ένα εργαστήριο ενδεχομένως να φαίνεται κάπως επίπονη σε κάποιους. Εκτός των αυξημένων απαιτήσεων που υπάρχουν, ο έλεγχος που γίνεται από το ΕΣΥΔ είναι συνήθως σε μεγαλύτερο βάθος σε σύγκριση με αυτόν που γίνεται από τους Φορείς Πιστοποίησης, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής κάποιου άλλου φορέα. Εξάλλου οι ίδιοι οι Φορείς Πιστοποίησης υπόκεινται σε έλεγχο από το ΕΣΥΔ προκειμένου να διαπιστευθούν και αυτοί για τις επιθεωρήσεις που κάνουν και τα πιστοποιητικά που εκδίδουν. Είναι προφανές ότι η διαπίστευση ως διαδικασία, βρίσκεται ένα επίπεδο πάνω από την πιστοποίηση.
Ωστόσο η σκληρή δουλειά που απαιτείται προκειμένου να διαπιστευθεί ένα εργαστήριο δεν είναι χωρίς αντίκρισμα. Το εργαστήριο αναγνωρίζεται αυτόματα διεθνώς ως αξιολογημένο για την τεχνική του επάρκεια, και αποκτά το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λογότυπο του ΕΣΥΔ και των διεθνών οργανισμών διαπίστευσης (ILAC, IAF) στις εκθέσεις αποτελεσμάτων τις οποίες εκδίδει, καθιστώντας τες έτσι επίσημα έγγραφα. Αυτό σημαίνει πως τα αποτελέσματά του μπορούν να σταθούν ακόμη και σε μια αίθουσα δικαστηρίου χωρίς να αμφισβητηθούν. Σε ένα περιβάλλον όπως το σημερινό, η διαπίστευση αποτελεί ένα ισχυρό όπλο εναντίον του ανταγωνισμού. Είναι στο χέρι μας να την κάνουμε και ένα χρήσιμο εργαλείο για το εργαστήριο, το οποίο θα το βοηθήσει στη λειτουργία του και δεν θα το επιβαρύνει.